Bài tập tháng thứ nhất

Vấn đề 3: Bồi thường thiệt hại phát sinh trong tain nạn giao thông

1)Các quy định về thiệt hại do nguồn nguy hiển cao gậy ra có thay đổi không giữa BLDS 20005 và 1995?

BLDS 2005:

Điều 623. Bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra

1. Nguồn nguy hiểm cao độ bao gồm phương tiện giao thông vận tải cơ giới, hệ thống tải điện, nhà máy công nghiệp đang hoạt động, vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, thú dữ và các nguồn nguy hiểm cao độ khác do pháp luật quy định.

Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải tuân thủ các quy định bảo quản, trông giữ, vận chuyển, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ theo đúng các quy định của pháp luật.

2. Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì những người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

3. Chủ sở hữu, người được chủ sở hữu giao chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại cả khi không có lỗi, trừ các trường hợp sau đây:

a) Thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi cố ý của người bị thiệt hại;

b) Thiệt hại xảy ra trong trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

4. Trong trường hợp nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì người đang chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ trái pháp luật phải bồi thường thiệt hại.

Khi chủ sở hữu, người được chủ sở hữu giao chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ cũng có lỗi trong việc để nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.

BLDS 1995

Điều 627. Bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra

1- Nguồn nguy hiểm cao độ bao gồm phương tiện giao thông vận tải cơ giới, hệ thống tải điện, nhà máy công nghiệp đang hoạt động, vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, thú dữ và các nguồn nguy hiểm cao độ khác do pháp luật quy định.

Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải tuân thủ các quy định bảo quản, trông giữ, vận chuyển, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ theo đúng các quy định của pháp luật.

2- Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng, thì những người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

3- Chủ sở hữu, người được chủ sở hữu giao chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại cả khi không có lỗi, trừ các trường hợp sau đây:

a) Thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi cố ý của người bị thiệt hại;

b) Thiệt hại xảy ra trong trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

4- Trong trường hợp nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật, thì người đang chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ trái pháp luật phải bồi thường thiệt hại.

Khi chủ sở hữu, người được chủ sở hữu giao chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ cũng có lỗi trong việc để nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật, thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.

 => Như vậy, các quy định về thiệt hại do nguồn nguy hiển cao gây ra không có thay đổi giữa BLDS 20005 và 1995.

2) Xe máy, ô tô có là nguy hiểm cao độ không? Vì sao?

Theo quy định tại khoản 18 Điều 3 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 thì: “phương tiện giao thông cơ giới đường bộ gồm xe ô tô; máy kéo; rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo bởi xe ô tô, máy kéo; xe mô tô hai bánh; xe mô tô ba bánh; xe gắn máy (kể cả xe máy điện) và các loại xe tương tự”.Như vậy, xe máy và ô tô là phương tiện giaomthoong cơ giới.

Như vậy theo các quy định tại Điều 623 Bộ luật Dân sự 2005 quy định về bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra và mục III của Nghị quyết số 03/2006/NQ-HĐTP ngày 08/07/2006 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Dân sự năm 2005 về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng thì xe máy, ô tô có là nguy hiểm cao độ.

3)Trong hai vụ việc trên, thiệt hại do nguồn nguy hiểm gây ra hay do hành vi của con người gây ra?Vì sao?

Trong hai vụ việc trên, thiệt hại do hành vi của con người gây ra. Vì trong cả hai trường hợp nguồn nguy hiểm gây thiệt hại đều do chủ sở hữu điều khiển gây ra ,trong cả hai trường hợp đều xuất hiện yếu tố lỗi của người điều khiển phương tiện giao thông.

4)Trong hai vụ việc trên, đoạn nào của bản án cho thấy Tòa án đã vận dụng các quy định của chế định bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra?

Quyết định 23: Trong phần Xét thấy trang 4: “Khi đó ông Lê Văn Dũng....kéo rê gần 20m mới dừng”.

Quyết định số 30: Trong phần Xét thấy trang 3, có đoạn : “Về trách nhiệm dân sự của Nguyễn Văn Giang...bồi thường thiệt hại là không đúng.”

5)Suy nghĩ của anh/ chị về việc Tòa án vận dụng các quy địn về chế định bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra.

Theo em, việc Tòa án vận dụng các quy địn về chế định bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra là đúng đắn vì :

+ Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ thực tế đang chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ.

+ có thiệt hại xảy ra

+ có việc gây thiệt hại là hành vi trái pháp luật của người điều khiển nguồn nguy hiểm.

+ có mối quan hệ nhân quả giữa sự hoạt động của nguồn nguy hiểm cao độ và thiệt hại xảy ra.

6)Trong quyết định số 30, Đoạn nào bản án buộc bà Trinh bồi thường thiệt hại?

Trong phần Xét thấy trang 3 có đoạn: “Nguyễn Thị Tuyết Trinh giao nguồn nguy hiểm cao đọ cho Nguyễn Văn Giang sử dụng trái pháp luật , do đó Trinh là người có trách nhiệm bồi thường khi thiệt hại xảy ra.”

7)Suy nghĩ của anh/chị việc Tòa án buộc bà Trinh bồi thường thiệt hại.

Việc Tòa án buộc bà Trinh bồi thường thiệt hại là chưa hợp lí vì theo Khoản 2,điều 623 BLDS có quy đinh: “2. Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì những người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thoả thuận khác.” .Trong trường hợp này bà Trinh đã giao xe cho Giang nên ,theo em bà Trinh chỉ phải chịu trách nhiệm liên đới bồi thuongf chứ không phải hoàn toàn chịu trách nhiệm bồi thường.

8)Trên cơ sở điều 604 BLDS, tòa án có thể buộc Giang bồi thường thiệt hại không? Vì sao?

“Điều 604. Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại

1. Người nào do lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của cá nhân, xâm phạm danh dự, uy tín, tài sản của pháp nhân hoặc chủ thể khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường.” 

Trên cơ sở điều 604 BLDS, tòa án có thể buộc Giang bồi thường thiệt hại vì chính Giang là người điều khiển phương tiện giao thông gây thiệt hại cụ thể là đã khiến bà Giàu thiệt mạng. Bản thân Giang đã vi phạm quy định về an toàn giao thông nên có thể xét là có yếu tố lỗi.hơn nữa trong trường hợp naỳ có quan hệ nhân quả giữa hành vi của Giang và thiệt hại xảy ra.

9)Theo BLDS và nghị quyết số 03, chi phí xây mộ và chụp ảnh có được bồi thường không? Nêu cơ sỏ pháp lí khi trả lời.

Theo BLDS và nghị quyết số 03, chi phí xây mộ và chụp ảnh có thể vẫn được bồi thường thiệt hại, cụ thể là:

“Điều 610. Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm

1. Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm bao gồm:

a) Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, chăm sóc người bị thiệt hại trước khi chết;

b) Chi phí hợp lý cho việc mai táng;

c) Tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng.”

Nhưng chi phí cho việc mai táng phải là chi phí hợp lí, phù hợp với truyền thống, tập quán của địa phương nên chi phí cho việc xây mộ và chụp ảnh vẫn được bồi thường nhưng phải là 1 khoản tiền hợp lí có căn cứ rõ ràng.

10)Suy ngĩ của anh chị về hướng giải quyết của Tòa phúc thẩm và của Tòa giám đốc thẩm liên quan đến chi phí xây mộ và chụp ảnh.

Theo em hướng giải quyết của Tòa phúc thẩm và của Tòa giám đốc thẩm liên quan đến chi phí xây mộ và chụp ảnh là có phần chưa hợp lí.Tòa án không chấp nhận việc booif thường cho loại cho phí này.Nhưng theo tập quán an táng của nhân dân ta thì hai việc này là thủ tục cần thiết trong an táng.Theo em,trong trường hợp này Tòa án nên yêu cầu người gây thiệt hại bồi thường 1 phần chi phí cho 2 việc này.

11)Trong quyết định số 23, đoạn nào cho thấy Bình là người bị thiệt hại?

Trong phần Xét thấy trang 4 có đoạn: “Căn cứ vào các tài liệu hồ sơ...dừng lại được” cho thấy ông Bình là người bị thiệt hại.

12) Ông Khánh có trực tiếp gây thiệt hại cho anh Bình không?Vì sao?

Ông Khánh không có trực tiếp gây thiệt hại cho anh Bình.Vì khi gây tai nạn, chính anh Khoa mới là người trực tiếp điều khiển phương tiện gây tai nạn.Trong trường hợp này ông Khánh được xác định là chủ sỏ hữu phương tiện nguy hiểm.

13) Tòa án buộc ông Khánh bồi thường thiệt hại cho anh Bình với tư cách nào? Vì sao?

Tòa án buộc ông Khánh bồi thường thiệt hại cho anh Bình với tư cách là chủ phương tiện vì khi gây ra tai nạn,anh Khoa mới là người trực tiếp điều khiển phương tiện giao thông/

14) Suy nghĩ của anh/chị về việc Tòa án buộc ông Khánh bồi thường cho anh Bình?

Việc Tòa án buộc ông Kanhs bồi thường thiệt hại là chưa hợp lí vì theo Khoản 2,điều 623 BLDS có quy đinh: “2. Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì những người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thoả thuận khác.” .Trong trường hợp này ông Khánh đã giao xe cho anh Khoa  nên ,theo em ông Khánh chỉ phải chịu trách nhiệm liên đới bồi thường chứ không phải hoàn toàn chịu trách nhiệm bồi thường.

15) Bình có lỗi trong việc để thiệt hại phát sinh không? Đoạn nào của bản án cho câu trả lời?

Bình có lỗi trong việc để thiệt hại phát sinh.Trong phần xét thấy trang 4 có đoạn: “Vì vậy tòa án cấp sơ thẩm, phúc thẩm ....là có căn cứ.”

16) Đoạn nào của Bản án cho thấy, tòa giám đốc thẩm không theo hướng buộc ông Dũng và ông Khánh bồi thường thiệt hại cho anh Bình?

Trong phần xét thấy, trang 4 có đoạn : “tòa án cấp sơ thẩm,phúc thẩm xác định trong trường hợp này cả ông Bình, ông dũng và cả anh Khoa cùng có lỗi gây ra vụ tai nan trên và gây thiệt hại hại cho anh Binh(trong đó anh Bình có lỗi chính) là có cơ sở đúng pháp luật.”

17) Suy nghĩ của anh/chị về hướng giải quyết của tòa giám đốc thẩm?

Theo em hướng giải quyết trên của Tòa giám đốc thẩm là hoàn toàn hợp lí vì :Theo Điều 623 Bộ luật Dân sự 2005, phương tiện giao thông vận tải cơ giới đường bộ (gồm ô tô, máy kéo, mô tô, xe máy và các loại xe tương tự, kể cả xe cơ giới dùng cho người tàn tật) là nguồn nguy hiểm cao độ. Chủ sở hữu phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì những người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Ngay cả khi không có lỗi thì chủ sở hữu, người được chủ sở hữu giao chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ vẫn phải bồi thường, trừ trường hợp TNGT xảy ra hoàn toàn do lỗi cố ý của người bị thiệt hại (vi phạm quy định về an toàn giao thông, tự tử…) hoặc trong trường hợp bất khả kháng, tình thế cấp thiết.Trong trường hợp này TNGT xảy ra cũng xuất phát từ lỗi của ông Bình nên tòa GĐT có xét đến phần lỗi của ông Bình là hợp lí.

18) BLDS và nghị quyết số 03 có quy định cho phép chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ được yêu cầu người sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ gây thiệt hại bồi hoàn khoản tiền mà chủ sở hưu  bồi thường cho người bị tiệt  hại không?

BLDS và nghị quyết số 03  có quy định cho phép chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ được yêu cầu người sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ gây thiệt hại bồi hoàn khoản tiền mà chủ sở hưu  bồi thường cho người bị tiệt  hại trong K2 Đ 623: “.Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì những người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thoả thuận khác.”

Theo đó khi chủ phương tiện đã giao cho người khác sử dụng mà họ gây thiệt hại thì chinh người đó phải bồi thường.

19) tòa giám đốc thẩm có theo hướng cho phép chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ được yêu cầu người sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ gây thiệt hại bồi hoàn khoản tiền mà chủ sở hữu  bồi thường cho người bị thiệt hại?

Tòa giám đốc thẩm có theo hướng cho phép chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ được yêu cầu người sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ gây thiệt hại bồi hoàn khoản tiền mà chủ sở hữu  bồi thường cho người bị thiệt hại vì trong phần Xét thấy trang 5 có đoạn: “Đồng thời Tòa án các cấp không dành cho ông Khánh quyền khởi kiện yêu cầu anh Khoa  bồi thường cho ông Khánh quyền khởi kiện yêu cầu anh Khoa bồi thường cho anh Bình số tiền mà ông bồi thường cho anh Bình do lỗi của anh Khoa.”

Vấn đề 4:

1)Bồi thường thiệt hại trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng (Đỗ Văn Đại, Nguyễn Trương Tín), Tạp chí Khoa học pháp lý, số 4/24/2014.

2)Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người khác gây ra (Đỗ Văn Đại, Nguyễn Trương Tín), Tạp chí Khoa học pháp lý, số 5/2013

3)Hoãn do không thực hiện đúng hợp đồng,( Đỗ Văn Đại) Tạp chí Tòa án nhân dân số 16/2010

4)Nguyễn Trương Tín, Chi phí tố tụng là thiệt hại được bồi thường, Tạp chí Tòa án nhân dân (Tòa án nhân dân tối cao), Số 8/2012, tr. 12 - 20